1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutluyoruz. Peki,
1 Mayıs tarihinin nedir? Neden bu tarih işçi bayramı olarak kutlanmaktadır?
1 Mayıs 1886′da Amerika İşçi Sendikaları
Konfederasyonu önderliğinde işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma
takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar. 1 Mayıs’ta
başlayan eylemler işçilerin toplu mücadelesi ile devam ederken 4 Mayıs
tarihinde Haymarket meydanında yapılan miting sırasında atılan bir bomba
sonucunda 7 polis öldü ve bununla ilgili olarak yüzlerce işçi tutuklandı.
Zamanla 8 saatlik işgünü birçok ülkede resmen
kabul edildi. Bu olaylardan sonra 1889
tarihinde ise Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle de 1 Mayıs tüm dünyada
birlik, mücadele ve dayanışma günü olarak kutlanmaya başladı.
Osmanlı’da İlk kez 1905 yılında, İzmir’de
kutlandı. Resmî olarak Türkiye'de ilk kez 1923'te kutlanmıştır.
1 Mayıs 2008 Nisanı'nda Bakanlar
Kurulu tarafından “Emek ve
Dayanışma Günü” olarak ilân edilmiş ve kutlanmıştır. 22 Nisan 2009'da TBMM'de kabul edilen 5892 sayılı Kanun ile 1 Mayıs resmî tatil ilân edilmiştir.
1976 yılında uzun yıllar sonra ilk defa geniş
katılımlı 1 Mayıs kutlaması Taksim’de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun
organizasyonu altında gerçekleşti. 1977 yılında Taksim Meydanı’nda yaklaşık 500
bin kişiyle en geniş katılımlı 1 Mayıs toplantısı düzenlendi. Ancak,
göstericilerin üzerine ateş açıldı ve göstericilerden 34’ü, yaralanarak ve
üstlerine ateş açılması sonucu çıkan izdihamda ezilerek öldü. 1977 yılının 1
Mayıs günü, tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti.
Her 1 Mayıs günü, özellikle İstanbul’da
yaşanan çatışmalar ve gerginlikler toplumun huzurunu bozmakta; işçi dışında bir
çok marjinal gruplar meydanları savaş alanına çevirmektedir. Bundan da en fazla
zararı, hiç kabahatleri olmamasına rağmen, işçilerimiz, esnaflarımız ve
halkımız görmektedir.
Peki
gerçekten işçiler ülkemizde 1 mayıs’ı bayram, şenlik olarak kutlayabiliyorlar
mı?
Türkiye’de işsiz sayısının toplam 2 milyon 841 bin kişi olduğu,
Toplam kayıtlı işçi sayısının 10 milyonu geçtiği ancak sendikalı sayısı 922 bin
civarında olduğu,
Çalışanların %2,1’inin, son 12 ay içinde
çalıştığı işe bağlı bir rahatsızlık/meslek hastalığı ile karşılaştığı,
Yılda ancak 2600 iş kazasının incelenebildiği, diğer yüzlercesinin inceleme
sırasını beklediği,
Haklı nedenle iş akdinin feshetse dahi çalışanların %85-90’nının kıdem tazminatı
hakkından yararlanamadığı,
Yılda yaklaşık 5000 mobbing şikâyetinin olduğu,