İstanbul’da 1853 yılında doğdu. Tahsilini
tamamladıktan sonra Hariciye Teşkilatında görev aldı. Paris, Berlin, Petersburg
ve Londra elçilikleri kâtipliklerinde bulundu.
1885'te Sultan Abdülmecit’in kızı ve
Vahdettin'in ana bir kız kardeşi Mediha Sultan'la evlendirildi. Üç yıl
sonra vezir rütbesine yükseltilerek "paşa" unvanını aldı.
Ferit Paşa'nın siyasi kariyeri, kayınbiraderi
olan VI. Mehmet Vahidettin'in saltanatında parladı. Ferit Paşa, Tevfik
Paşa kabinesinin 3 Mart 1919’da istifası üzerine ilk defa
sadarete getirildi.
VI. Mehmet
Vahidettin saltanatında toplam bir yıl bir ay on beş
gün sadrazamlık yapmıştır. Mustafa Kemal
Paşa önderliğindeki ulusal kurtuluş hareketine muhalefetinden ötürü
savaştan sonra Yüzellilikler listesine alınmış ve vatan
haini ilan edilmiştir.
Ferit Paşa hükümeti, İzmir'in Yunanlarca işgali
üzerine 15 Mayıs'ta istifa etti. Ancak aynı gün Ferit Paşa tekrar kabineyi
kurmakla görevlendirildi. Paris Barış Konferansı'nda Türk delegasyonunun
uğradığı şiddetli muamele üzerine 20 Temmuz'da tekrar istifa eden paşa, ertesi
gün üçüncü kez başbakanlığa getirildi.
Nihayet Sivas Kongresi'nde Müdafaa-i
Hukuk hareketinin Anadolu'da yönetimi ele geçirmesi üzerine 30
Eylül'de Ferit Paşa kabinesi üçüncü kez istifa etti.
Ferit Paşa yaklaşık yedi ay süren ilk üç
hükümeti döneminde, bir yandan İstanbul'u işgal altında tutan İtilaf
Devletleri'ni memnun edip yatıştırmaya, diğer yandan içte İttihat ve
Terakki rejiminin kalıntılarını temizlemeye yönelik bir politika izledi.
İktidara gelir gelmez, eski İttihat ve Terakki liderlerinin birçoğu tutuklandı.
Hemen ardından savaş suçları mahkemesi kurularak, Ermeni
tehcirindeki görevinden ötürü yargılanan Boğazlıyan kaymakamı Kemal
Bey'in idamına karar verdi. Sivas Kongresi'nde başlayan ulusal isyana
karşı Anzavur ve Kuva-i İnzibatiye adıyla derme çatma bir zabıta
gücü oluşturulması, özellikle, sırf İngiltere'ye yaranmak için tastamam
90.000 sandık cephaneyi denize döktürmesi toplumun hemen her kesimince
tepki gördü.
16 Mart 1920'de Meclis-i Mebusan'ın
işgal kuvvetlerince basılması ve iki gün sonra tatil edilmesiyle başlayan
krizde Damat Ferit Paşa bir kez daha sadrazamlığa getirildi. 11
Nisan 1920'de Mustafa Kemal ve arkadaşları aleyhine çıkarılan idam fetvası
ve 10 Ağustos 1920'de Sevr Antlaşması'nın imzalanması, Damat
Ferit Paşa'nın altıbuçuk ay süren son sadrazamlık döneminin bellibaşlı
olaylarıdır.
Ferit Paşa Milli Mücadele'nin zafere
ulaşması üzerine, 21 Eylül 1922’de Avrupa’ya kaçtı. 6
Ekim 1923’te Fransa’nın Nice şehrinde öldü.
Osmanlı’nın son döneminde hem damat hem de hain
olan bir başvekilin profilini gördük. Günümüzde ise 95 yıl aradan sonra ilk
defa kabineye bir damat girdi. Cumhuriyet tarihinde bir ilk gerçekleşti.
Üstelikte en akçeli işlerin başına en
genç bakan getirildi.
Liyakata göre mi?
Akrabalık ilişkilerine göre mi? Atamalar
yapılmaktadır.
Yoksa vasi mi tayin ediliyor?
Önümüzde ki günlerde hep birlikte göreceğiz.