KIŞ LASTİĞİNİN
KAZA VE ÖLÜMLER AZALTAN ETKİSİ…!
‘’Sadece
Kanundan kaynaklanan can güvenliğiniz için değil, başkalarının da yaşama
hakkına saygınız için, KIŞ LASTİĞİ kullanın!’’
Alpay LÖK * (Mak. Y. Mühendisi) * Fren Teknik - İstanbul
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı tarafından 8.11.2012 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan ve 27. 11. 2012’ de devreye giren “Kış lastiği
Genelgesi” gereği, her yıl 1 Aralık –
1 Nisan tarihleri
arasında ticari taşıtların, şehirlerarası yollarda Kış Lastiği takmaları zorunludur.
10. 12. 2012 ve 10. 11. 2014 tarihlerinde iki önemli
değişiklikten geçerek, bugüne kadar gelen Orta
Avrupa’ nın ticari araçlar için en kapsamlı genelgesi gereği, en az 4 mm lastik diş derinliği zorunludur.
Şehir içi taşımacılıkta Kış Lastiği zorunluluğuna Valilikler
karar vermektedir. Ticari amaçla kullanılmayan otomobiller (özel araçlar!) “Kış lastiği Genelgesi” kapsamı
dışındadır.
Ancak soğuk hava şartlarının sürdüğü illerde otomobiller zorunlu
olmasa da Risk Yönetimi gereği Kış
Lastiği takmalıdır. Trafik Polisi kışın Kış Lastiği takmayan özel ve ticari araçlara 30 / 1 a maddesine göre Trafik cezası kesmektedir.
Kış
Lastiği, kışın kar yağsın yağmasın, düşük sıcaklıklarda aracın yola
tutunmasını artırmakta, aşırı buzlanma olmadığı sürece kar üzerinde gitmesine -
durmasına imkân vermekte.
Özellikle kuru yoldan kaygan yollara (Köprü ve Köprüyol üstünde buzlanma veya
siyah buz vs.), ani girişlerde aracı yolda tutabilmektedir. Yani Kış Lastiği riskleri azaltmaktadır.
Yaz lastiklerinin malzemesi 7° C’ ın altındaki sıcaklıklarda
sertleştiği için yola tutunması azalmaktadır. Kış lastiklerinin ise, Lamelli
özel desenlerinin yanı sıra, üretildikleri Silica esaslı malzeme 7° C’
ın altındaki hava şartlarında daha yumuşak kalmakta, kuru asfalt, kar ve buzda
tutunmayı artırmaktadır.
Kış
lastiği ile yapılan testlerde yere tutunma ve sürtünme katsayısını artırdığından,
yaklaşık % 30 - 40 oranında fren
yapma ile durma mesafesini kısaltmaktadır.
Kış
Lastiği ile ilgili Teknik Mevzuat şartlarını sağlayan lastikler, “Üç Tepeli Dağ
içinde Kar Tanesi” (3 P M S F) sembolünü kullanabilirler.
Bu sembolü taşıyan lastikler Kış Lastiğidir.
Kış lastikleri dört tekerleğe de takılmalıdır, çünkü aracın en kısa
mesafede durması hareket edebilme sinden daha önemlidir.
İyi bir fren performansı ve
kararlılık için dört tekerlekte de Kış
Lastiği olması şarttır. Sadece çekiş olan tekerleklere Kış Lastiği takılması kuru ve kaygan
yollarda aracın dengesini bozmakta dır. Aracın 4 tekerinden 2 tanesine Kış lastiği takmak, diğerisin de yaz lastiği bulundurmak, bir insanın
bir ayağına kışlık bot diğerine yazlık sandalet giymeye benzer.
Aracın dengeli ve güvenli bir şekilde
yere tutunması yerine, bu denge ve güven sağlanamaz. Kaldı ki Kış lastikleri
ortalama 4 yıl kullanılır ve yaz lastiğinin de kullanım ömrünü
uzatır.
Yeni Kış Lastiği takıldıktan sonra, kuru yol
üzerinde 200 - 300 km yüzey alıştırması
yapılması, bu sırada yüksek hızlara çıkılmaması, ani fren yapılmaması,
dönemeçlere hızlı girilme mesi ve alıştırma yapılmadan da Kar üzerinde kullanılmaması
önerilmektedir.
Araç üreticisi çeşitli güvenlik
etkenlerini de göz önüne alarak, araca takılacak lastiklerin yük sınıfını (Load
Index) belirler. Bir
araca fabrika çıkışı takılı yaz lastiğinin yük sınıfının altında Kış Lastiği takılamaz.
Hafif Ticari ve bazı SUV araçları ilgilendiren bu konuya
dikkat çekmek istiyoruz (1).
Karayolu Trafik Kanunu ve ilgili Karayolu Trafik Yönetmeliği gereği karlı ve buzlu yollarda “bir takım Kar Zinciri bulundurulması” zorunludur. Bu
zorunluluk Kış Lastiği takmış
araçlar için de geçerlidir. Karlı yollarda Trafik yetkilileri Kış Lastiği takılı araçlardan da Kar Zinciri takmalarını isteyebilirler.
Tehlikeli
bir durum oluşmadan ve Trafik
Polisi tarafından uyarılmadan, araç üreticisi tarafından tanımlanmış
tekerleklere Kar Zinciri
takılmalıdır.
Kışın kış lastiği takmayan ve bir kaza
sonucu ölümlü, yaralanmalı ve maddi hasarlı kazalara sebebiyet verenlere birçok
ülke sigorta şirketleri tazminat ödememektedir.
NOT: Daha teknik bilgi için bakınız (www.kişlastigi.com)
Kış
Lastiği Seçimi:
Bir lastiğin Kış Lastiği sayılabilmesi için yanağında logosu, (Üç Tepeli Dağ içinde Kar tanesi) ‘’3
P M S F’’ olması şart.
Kış Lastiği seçerken Lastik Etiketi üzerindeki "Yuvarlanma
direnci" ve "Islak Fren Mesafesi" değerleri C ve daha iyisi (B veya A) tercih edilmelidir.
"Islak
Fren" değeri en önemli
güvenlik kriteri. En az C olmalı. Soldaki "Yuvarlanma Direnci /
Yakıt" kriteri de önemli. Ancak çok fazla kilometre yapılıyor
ise. Bu nedenle az km yapanlar, "Yuvarlanma
Direnci" kriterini
önemsemeyebilirler.