Kültür merkezi panoda görünce önce şaşırdım sonra orjinalini internet ortamında izlemiş birisi olarak gitmeye karar verdim, salon yeterince kalabalıktı bunada ayrıca memnun olduğumu söyleyim. Orta çağ Paris sokakları ve gündelik  ve dini yaşamın anlatıldığı bir müzikalOzanların,hırsızların,Çingenelerin,işsizlerin,aylakların,asillerin yaşadığı orta çağ Paris’i.Oyunun detayına ,karakterleri vs.değil asıl üzerinde durmak istediğim yada oyunun bende bıraktığı izlenimleri paylaşmak isterim.

              Müzikalde ilk günaha bolca atıf vardı şehvet üzerinden ,hele Esmeralda adındaki Çingene güzeline yerde yatarken Rahibin bakışları  masumiyetin yitirilişi şeytanın ayartmalarına  teslim olma zamanı geldi der gibiydi ve söylediği sözler “Kış ışığı” filmindeki papazın yaşadığı tereddütler yüzünden inancını yitirişi vardı onu hatırlattı. Esmeralda’ya dokunmak istiyor ama günah işlemekle şehvete duyduğu aşırı istek arasında git gellerden sonra saçına dokunuşu ve elinde hançerle Esmeralda’nın aşığını bizzat kendi elleriyle cezalandırması,artık rahip’in hem günahkar hem durdurulamaz bir şehvetle aşk duyması.Günah doğası gereği içkin bir şekilde bedensel değildir ve cinsellik kendi meşru yerine sahiptir.Günahın gerçek doğası zihinsel veya ruhsaldır.İnsanlığın günaha düşüşü bir şekilde tüm yaratılışı içeren bir durum olarak görülür . Oysa uzun zaman önce Ademin (insanın) yanlışı için tüm insanlığı suçlamak nasıl adil olabilir ?Tanrı nasıl başka bir bireyin (İsa’nın)   itaatkarlığı yüzünden tüm günahkar insanlığı “meşru kılabilir” veya “hakkaniyetli yapabilir ?. Burada tartışmalı bir teolojik kefaret teorisi vardır. İslam da bazı tarikatlarda oy benim nefsim eşek nefsim vs.gibi sızlanmalar geçmişte anlaşılabilir bir teori idi oysa günümüzde İnsan beyni ve bedeninin dekoder gibi çözümlendiğini varsayarsak biyoloji ve beyin bilimi ile izini sürdüğümüzde nefs denen şeyin insandan bağımsız bir şey olmadığı hormonların elektriklenme ve iletim yöntemiyle vücudun uyarılması ve organların harekete geçmesinden ibarettir.Bütün dinler modern bilimle barışmak zorundadır yoksa arkaik kalmaya mahum gibi gözüküyor. İnsanı kontrol etmenin en etkin yolu onu arzularından dolayı suçlu hissettirmektir.İnsan doğasının öyle sabit olmadığını zaman içinde duruma göre değişebileceğini net bir anlatımdı.Biraz önce bekarlık yemini etmiş sıkı bir rahipti şimdi ise Esmeralda’ya dokunmuş ve cinayet işlemiş bir katil. Cemal SAFİ’nin şiirinde dediği gibi;

Niceler sultandı, kraldı, şahtı
Benimle değişti talihi, bahtı
Yerle bir eyledim taç ile tahtı
Akıl almaz hünerlerim var benim

Kamil iken cahil ettim alimi
Vahşi iken yahşi ettim zalimi
Yavuz iken zebun ettim Selimi
Her oyunu bozan gizli zor benim

 Kiliselerin yıllardır üstesinden gelemedikleri ve gizliden gizliye işlenen günah galerisine atıftı sanki. Filipinler devlet başkanına ait bir saptama dolaşıyordu üç gün önce sosyal medyada “Bu gidişle kiliselerdeki tecavüzler,yolsuzluklar bu şekilde devam ederse gelecekte insanlar dine ilgi/ihtiyaç duymayacaklar” diyordu.İnsan dediğimiz canlı hormonların elinde oyuncak gibidir,ıslah ettiğini sanırsın ama geriye dönüp tarihe baktığımızda devletler savaşmış ,imparatorluklar yıkılmış aşk yüzünden. Dinler bir susturucu olamamış maalesef ,çünkü perhiz,yasak çözüm değil doğamıza ters,oysa insan doğasıyla mücadele etmek yerine onu tanıyıp ıslah yöntemi tercih edilebilirdi ama ne mümkün sadece kiliseler mi ? tTabiiki hayır.

                 Kilisenin çancısı kamburun feryadı çok dokunaklıyıdı doğrusu.Eski Ahit’in Tanrısı onlar için Baba Tanrı haline gelmiştir ve İsa Tanrı’nın bedenleşmiş veya somutlaşmış hali olarak görülmüştür. Tek Tanrı da üç insan biçiminde açıkladıkları çelişkili bir formülle ifade etmişlerdir kiliseler konseyi.Baba beni niye kambur,topal ve kör yarattın bunu hak edecek ne yaptım oysa bütün varlığımla sana aittim,köpeğin

 sahibine bişey yapabilirmi sadıklıktan başka bende köpek gibi sadık oldum yıllarca sırtımdaki kamburla, tüm insanların acılarını günahlarını taşıdım oysa istediğimi çok şey değildi Esmeralda’nın saçlarında ellerimi gezdirmek Çingene güzeline dokunmaktı amacım desede zaten  reddedilmişti ancak dost olabileceği gerçeği suratına tokat gibi çarpıldı daha önce .Tıpkı Mesih filmindeki sahne gibiydi “Baba beni niye terk ettin” diye haykırıyordu çarmıhla asılmaya giderken.Hristiyanlık ilk günah ve Mesih’in babasız olmasını bir tarjedi olarak algılamış ve üzerine ciltler dolusu kitaplar,saatlerce seyredilecek filmler yapmışlar.Trajedi bir travmanın sonucunda olan şeydir.Aslında kabullenmeme dolaylı yada dolaysız karşı tezler geliştirilmiş kilisenin aforozlarına rağmen.Çok canlara kıyılmış ,çok kan akıtılmış halada devam ediyor.Batı toplumu artık kiliseyi ve Tanrı’yı hayatın dışına çıkarmış, sekülerizm bunun içindir birazda.Dünya ya ait şeylere sizleri karıştırmayız sizin alanınız ahiret orayla ilgili bir durum oldugunda size müracat ederiz demiştir. Fransız ihtilali sonrasında. Müzikal başarılıydı ve bu gibi etkinliklerin artarak devamını büyük bir arzuyla istiyoruz ve destekliyoruz.Vesile olanlara teşekkür ederiz.

                                                                                                                Şuayip BÜTÜN