KARAYOLLARIMIZ.

Tahsin SENDİNÇ * Trafik Öğretmeni.

2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu karayollarının yapım, bakım, onarım standart larını belirleme yetkisini Karayolları Genel Müdürlüğüne vermiştir. Ülkemizin en önemli kurumla rından biri olan Karayolları Genel Müdürlüğü bu görevlerinden bazılarını mükemmel yaptığı halde, bazı görevlerini yerine getirmekte yeteri kadar başarılı olamamıştır.

Bunları maddeler halinde değerlendirelim:

1 - ) Karayolları ilk yapıldığı zamanki yol kotunun değiştirilmemesi gerektiği standart olarak belirlenmediği için, asfaltlama yapılırken eski asfalt kazınmadan üstüne yenisi serildiğinde yolun seviyesi yükselmektedir. Köy yollarında ise asfalt yerine çakılama denilen (yola çakıl serilmesi) metodu uygulanmakta ve bazen vatandaşın evini yaptığı zaman evininin önüne rahatlıkla aracını park etme imkânı varken, zamanla yol seviyesi yükseldiği için aracıyla evinin önüne veya tarım arazisine gidememesi sonucunu doğurmaktadır. Bunun doğal sonucu sağanak yağmurlardan sonra bazen evleri, işyerlerini ve vatandaşın tarlasını su basmakta ve her yıl milyarlarca liralık zarara sebep olmaktadır. Konusunda uzman olan Karayolları Genel Müdürlüğü, küresel ısınma dan kaynaklı yağış rejimi değişikliğini dikkate alarak, karayollarının dere yatağına dönüşmesini engelleyecek tedbirlerin alınmasını temin edecek standartları belirlemeli ve yerel yönetimlerin bu standartlara uymaları sağlanmalıdır. Bunu önlemenin yolu bir an önce yol kotunun korunmasının standart hale getirilmelidir.

2 - ) Karayollarının kesiştiği kavşaklar çoğu zaman 90 derece dik açılı yapılmaktadır. Dik açılı olan kavşaklarda araçlar dönebilmek için hızlarını çok düşürmekte ve kavşakta trafiğin sıkışmasına ve bazı sürücülerin dönüş kurlarına uymaması sebebiyle trafik kazasına sebep olmaktadır. Kavşaklar dik açılı değil de oval olduğu yerlerde sağa dönmek isteyen araçlar hızlarını çok düşürmeden dönebilmekte ve trafik daha akıcı olmaktadır. Kavşağın dik açılı olan bölümünde ise sağa dönmek isteyen sürücü dar kavisle dönmek zorunda olduğundan, o hızını düşürecek ve trafikte sıkışma meydana gelecektir. Bunu önlemek için kavşak açılarının oval hale gelmesi sağlanmalıdır. Bazı kavşaklarda ise geriye dönmek isteyen araçlar için araçlar kavşağa girmeden dönebilmesi için bağlantı yolları yapılması gerektiği yol yapım standartlarına ilave edilmelidir. Şehirlerin imar planları yapılırken bu hususun dikkate alınabilmesi sağlanmalıdır.

3 - ) Karayollarında şerit genişliğinin standardı tespit edilerek yollardaki sanat yapılarında bu standardın uygulanması sağlanmalıdır. Örneğin Ankara’ da Akay alt geçidi diye bilinen geçitten iki otomobil yan yana rahatlıkla gidebilirken otobüs ile otomobil yan yana gidememektedir. Bu alt geçit 50 santim daha geniş olsaydı otobüs ile otomobil rahatlıkla yan yana gidebilecek hale gelirdi. Şerit genişliği belirlenmediği için belediyelerin çizdiği karayolu çizgilerine sürücüler uymamakta ve kuralsızlık yapmaktalar. Çizgilere uymamakla başlayan kuralsızlık zamanla diğer kurallara da uymamayı beraberinde getirmektedir.

4 - ) Kavşaklarda geriye dönmek isteyen araçların kavşağa girip trafik yoğunluğuna sebebiyet vermeden dönebilmeleri için kavşağa girmeden önce U dönüşü imkânı verilmelidir. U dönüşü imkânı verilen yerde trafik yoğunluğu dikkate alınarak, kavşağın uzağına yapılmalı ve kavşakta trafik ışığının yeşil yanmasını bekleyen sürücü U dönüşü yapacak araçların önünü kapaması önlenmelidir.

5 - ) Karayollarında dönemeçlerde yol eğimi sürücülere yardımcı olacak şekilde dönüş yönüne uygun eğimde olmalıdır. Aksi durumda yol eğimini dikkate almadan dönemece hızını yeteri kadar düşürmeden giren sürücü dönememekte ve (merkezkaç kuvvetinden dolayı) yolun dışına savrulmaktadır. Yol eğimi uygun olmayan karayollarında yol eğimi kaynaklı trafik kazalarında yolu yapan kurum asli kusurlu sayılmalıdır.

6 - ) Karayollarında trafik işaretleri yerli yerinde kullanılmalıdır. Örneğin virajda araçların 90 km. hızla dönebilme imkânı varken buraya 50.km. azami hız levhası konulmamalı. Gevşek malzeme (mıcır) olmayan yoldaki gevşek malzeme var levhası kaldırılmalı ve gevşek malzeme olan yerlere konulmalıdır.

7 - ) Şehir merkezlerinde trafik ışıklarının nerelere konulacağı, oralardan geçen araç sayısına göre ayrılacak süreler standart hale getirilmeli ve trafik ışıklarının trafiği yavaşlatmasını önlenmelidir. Trafik ışıklarının görünürlüğünün artırılası için Ordu İli merkezinde çekilen fotoğrafta olduğu gibi dikkat çekici hale getirilmeli. Trafiğin yoğun olmadığı kavşaklarda bulunan trafik ışıklarında uygulanan süreler iptal edilerek konulacak sensörler ile akıllı kavşak sistemine geçilmelidir. Bu uygulama ile trafiğin yoğun olmadığı saatlerde trafik ışıklarının trafiği engellemesi önlenmelidir. Belediyelere trafik konusunda yetişmiş personel istihdam etme zorunluluğu getirilmelidir. Trafik ışıklarının gözükmesini engelleyecek ağaç dalları zamanında budanmalıdır.

8 - ) Karayolu yapım, bakım, onarım standardını bilen kişilerin Karayolları Genel Müdürlüğüne yardımcı olabilmesi için fahri olarak görev yapmak isteyenlere (fahri trafik müfettişliği gibi) seçilmelidir.

Karayolları konusunu işlemeye devam edeceğim.