KARAYOLLARIMIZ.
Tahsin SENDİNÇ * Trafik Öğretmeni.
2918 Sayılı Karayolları
Trafik Kanunu karayollarının yapım, bakım, onarım standart larını belirleme
yetkisini Karayolları Genel Müdürlüğüne vermiştir. Ülkemizin en önemli kurumla rından
biri olan Karayolları Genel Müdürlüğü
bu görevlerinden bazılarını mükemmel yaptığı halde, bazı görevlerini yerine
getirmekte yeteri kadar başarılı olamamıştır.
Bunları maddeler
halinde değerlendirelim:
1 - ) Karayolları ilk yapıldığı zamanki yol
kotunun değiştirilmemesi gerektiği standart olarak belirlenmediği için,
asfaltlama yapılırken eski asfalt kazınmadan üstüne yenisi serildiğinde yolun
seviyesi yükselmektedir. Köy yollarında ise asfalt yerine çakılama denilen
(yola çakıl serilmesi) metodu uygulanmakta ve bazen vatandaşın evini yaptığı
zaman evininin önüne rahatlıkla aracını park etme imkânı varken, zamanla yol
seviyesi yükseldiği için aracıyla evinin önüne veya tarım arazisine gidememesi
sonucunu doğurmaktadır. Bunun doğal sonucu sağanak yağmurlardan sonra bazen
evleri, işyerlerini ve vatandaşın tarlasını su basmakta ve her yıl milyarlarca liralık
zarara sebep olmaktadır. Konusunda uzman olan Karayolları Genel Müdürlüğü, küresel ısınma dan kaynaklı yağış
rejimi değişikliğini dikkate alarak, karayollarının dere yatağına dönüşmesini
engelleyecek tedbirlerin alınmasını temin edecek standartları belirlemeli ve
yerel yönetimlerin bu standartlara uymaları sağlanmalıdır. Bunu önlemenin yolu bir
an önce yol kotunun korunmasının standart hale getirilmelidir.
2 - ) Karayollarının kesiştiği kavşaklar
çoğu zaman 90 derece dik açılı
yapılmaktadır. Dik açılı olan kavşaklarda araçlar dönebilmek için hızlarını çok
düşürmekte ve kavşakta trafiğin sıkışmasına ve bazı sürücülerin dönüş kurlarına
uymaması sebebiyle trafik kazasına sebep olmaktadır. Kavşaklar dik açılı değil
de oval olduğu yerlerde sağa dönmek isteyen araçlar hızlarını çok düşürmeden
dönebilmekte ve trafik daha akıcı olmaktadır. Kavşağın dik açılı olan bölümünde
ise sağa dönmek isteyen sürücü dar kavisle dönmek zorunda olduğundan, o hızını
düşürecek ve trafikte sıkışma meydana gelecektir. Bunu önlemek için kavşak
açılarının oval hale gelmesi sağlanmalıdır. Bazı kavşaklarda ise geriye
dönmek isteyen araçlar için araçlar kavşağa girmeden dönebilmesi için bağlantı
yolları yapılması gerektiği yol yapım standartlarına ilave edilmelidir. Şehirlerin
imar planları yapılırken bu hususun dikkate alınabilmesi sağlanmalıdır.
3 - ) Karayollarında şerit genişliğinin
standardı tespit edilerek yollardaki sanat yapılarında bu standardın uygulanması
sağlanmalıdır. Örneğin Ankara’ da Akay alt geçidi diye bilinen geçitten
iki otomobil yan yana rahatlıkla gidebilirken otobüs ile otomobil yan yana
gidememektedir. Bu alt geçit 50 santim
daha geniş olsaydı otobüs ile otomobil rahatlıkla yan yana gidebilecek hale
gelirdi. Şerit genişliği belirlenmediği için belediyelerin çizdiği karayolu
çizgilerine sürücüler uymamakta ve kuralsızlık yapmaktalar. Çizgilere
uymamakla başlayan kuralsızlık zamanla diğer kurallara da uymamayı beraberinde
getirmektedir.
4 - ) Kavşaklarda geriye dönmek isteyen
araçların kavşağa girip trafik yoğunluğuna sebebiyet vermeden dönebilmeleri
için kavşağa girmeden önce U dönüşü imkânı
verilmelidir. U dönüşü imkânı
verilen yerde trafik yoğunluğu dikkate alınarak, kavşağın uzağına yapılmalı ve
kavşakta trafik ışığının yeşil yanmasını bekleyen sürücü U dönüşü yapacak araçların önünü kapaması önlenmelidir.
5 - ) Karayollarında dönemeçlerde yol eğimi
sürücülere yardımcı olacak şekilde dönüş yönüne uygun eğimde olmalıdır. Aksi
durumda yol eğimini dikkate almadan dönemece hızını yeteri kadar düşürmeden
giren sürücü dönememekte ve (merkezkaç
kuvvetinden dolayı) yolun dışına savrulmaktadır. Yol eğimi uygun olmayan
karayollarında yol eğimi kaynaklı trafik kazalarında yolu yapan kurum asli
kusurlu sayılmalıdır.
6 - ) Karayollarında trafik işaretleri
yerli yerinde kullanılmalıdır. Örneğin virajda araçların 90 km. hızla dönebilme imkânı varken
buraya 50.km. azami hız levhası
konulmamalı. Gevşek malzeme (mıcır) olmayan yoldaki gevşek malzeme var levhası
kaldırılmalı ve gevşek malzeme olan yerlere konulmalıdır.
7 - ) Şehir merkezlerinde trafik
ışıklarının nerelere konulacağı, oralardan geçen araç sayısına göre ayrılacak
süreler standart hale getirilmeli ve trafik ışıklarının trafiği yavaşlatmasını
önlenmelidir. Trafik ışıklarının görünürlüğünün artırılası için Ordu İli merkezinde çekilen fotoğrafta
olduğu gibi dikkat çekici hale getirilmeli. Trafiğin yoğun olmadığı
kavşaklarda bulunan trafik ışıklarında uygulanan süreler iptal edilerek
konulacak sensörler ile akıllı
kavşak sistemine geçilmelidir. Bu uygulama ile trafiğin yoğun olmadığı
saatlerde trafik ışıklarının trafiği engellemesi önlenmelidir. Belediyelere
trafik konusunda yetişmiş personel istihdam etme zorunluluğu getirilmelidir.
Trafik ışıklarının gözükmesini engelleyecek ağaç dalları zamanında
budanmalıdır.
8 - ) Karayolu yapım, bakım, onarım standardını
bilen kişilerin Karayolları Genel Müdürlüğüne yardımcı olabilmesi için fahri
olarak görev yapmak isteyenlere (fahri
trafik müfettişliği gibi) seçilmelidir.
Karayolları
konusunu işlemeye devam edeceğim.