Rumlar 21 Aralık 1963 sabahı Kıbrıs’ı ele geçirmek için kanlı proje başlatmış, Kıbrıslı soydaşlarımız katledilmeye başlanmıştı. Türkiye bir yandan bu durumu protesto ederken Kıbrıs’ta yaşanan çatışmaların artması ve Rum tarafının silahlanma kararı alması üzerine 2 Haziran 1964 tarihinde Türk hükümeti Kıbrıs’a çıkarma yapma kararını açıklamış ve gerekli hazırlıklara başlamıştı.

Türkiye’nin bu konudaki kararlığını gören Amerika Birleşik Devletleri yönetimi, Türkiye’nin bu kararını önlemek için ABD Başkanı Jonhson imzalı, içeriği çirkin ve diplomatik teamüllere uymayan bir ihtar yazısını Türkiye Başbakanı İsmet İnönü’ye iletilmek üzere 5 Haziran 1964 tarihinde, Türkiye’deki ABD Büyükelçisi Raymond Hare’ye şifreli teleks ile göndermişti.

ABD Başkanı Johnson mektubunda şu noktaları belirtiyordu:

1) Türkiye, Garanti Antlaşmasını tam işletmeden adaya müdahale kararı almıştır. Türkiye henüz müdahale hakkını kullanamaz.

2) Türkiye tarafından Kıbrıs’a yapılacak askeri bir müdahale, kendisini Sovyetler Birliği ile bir çatışma durumuna sokabilir. Türkiye, NATO’lu müttefiklerine danışmadan, onların “rıza ve onayını” almadan böyle bir harekete giriştiğine göre, acaba NATO’nun Türkiye’yi savunma yükümlülüğü var mıdır? Türkiye bu noktayı herhalde düşünmedi.
3) Türkiye ile Amerika arasında mevcut 12 Temmuz 1947 tarihli yardım antlaşmasının 4. Maddesine göre, Türkiye Amerika’nın vermiş olduğu silahları Kıbrıs’a müdahalede kullanamaz. Çünkü bu silahlar Türkiye’ye savunma amacı ile verilmiştir.

Kaba ve sert bir üslupla yazılan mektupta Türkiye’nin Kıbrıs’a müdahale etmesinin ekonomik sonuçlar doğuracağı, bu müdahalede ABD malı silahların kullanılamayacağı belirtilmiş, müdahale sonucunda Sovyetler Birliği Türkiye’ye saldırırsa NATO üyesi olsa da Türkiye’nin savunulmayacağı ima edilmişti. Bu mektup sonrası İnönü ABD’ye giderken Kıbrıs’a müdahale de ertelenmişti.

Müdahale ertelenmese de yapılabilecek miydi o da tartışılır. Gerek Dışişleri bakanlığının gerekse CIA’nın raporlarında askeri müdahale yapacak ekonomik ve askeri imkanlarının olmadığını bildiriyordu.

Bu çirkin üsluplu mesaj gerçekte, Türkiye’nin kendisine gelmesini ve uzun vadede ABD’den bağımsız bir diplomasi ve sanayisini geliştirmesinin başlangıcını oluşturdu. Bugün Türkiye kendi gereksinimi olan silahların büyük bir bölümünü kendi olanakları ile üretiyorsa, bunu ABD Başkanı L. B. Johnson’un söz konusu çirkin mektubuna borçlu olduğumuz kesin.

ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı George Ball “Hayatımda bu kadar gaddar bir diplomatik mesaj görmedim” diyerek mektubun üslubunun katı ve sert olduğunu belirtmiştir. Bu mektup ile Türk Amerikan ilişkileri yeni bir döneme girmiştir. 

“Her şer de bir hayır vardır” anlayışı ile baktığımızda aynı zamanda İnönü hükümetinin de düşmesine sebep olan Johnson mektubu Milli Savunma Sanayimizin temellerinin atılmasına sebep olmuştu.