Yazımızın başlığında da söylediğimiz gibi Silaha adını veren şehir Kırıkkale’mizin il oluşunun 30. Yılı adına kısa bir tarihinden söz etmek istiyorum. Süreç içerisinde hormonlu büyüyen Kırıkkale’nin problemlerinden söz etmeyeceğiz. Şehirleşmenin yada ilmin gerisinde kafaya sahip yöneticilerin bir cumhuriyet şehrini nasıl bu hale getirdiklerinden bahsetmeyeceğiz. İçinde yaşadığımız şehrin problemlerinden bahsetmeyeceğiz. İstihdam oluşturulamaması, göç veren bir şehir haline gelmesi, Markasının olmaması, hatta silaha adını vermişken başka illerle bile karıştırılmasından söz etmeyeceğiz. Çünkü bu sorunları şehir halkı, aslında en iyi şekilde  bilmektedir.

Kırıkkale, temelleri 1925’lerde atılan bir Cumhuriyet şehridir. 1925 yılında Top ve Mühimmat Fabrikası’nın temellerinin atılması, Kırıkkale’nin şehirleşmesinin çekirdeğini oluşturur. Hızlı biçimde nüfus artışı görülür.

1931 - 1941 yıllarında MKE ‘ye işçi ihtiyacı sebebiyle şehir büyük göç almaya başlamış, şehre rastgele bir yerleşmenin de başladığı dönemdir. Bu dönemde Ovacık, Yenidoğan, Hüseyin Kâhya, Tepebaşı, Gürler ve Kurtuluş Mahalleleri, Devlet daireleri ve okullarının bir bölümünün kurulma ve açılması bu dönemdedir.

1929’da Belediyelik, 1944 yılında da ilçe olan Kırıkkale, küçük bir kasaba görünümünü alır. Kentin bir sanayi şehri olarak öneminin artması ve artan nüfusun baskısıyla, Çalılıöz, Güzel tepe ve Sanayi Mahalleleri kurulmuştur. 1945 ve 1950’lerdeki nüfus artışı ve hızlı göç olayı ile sadece yakın çevredeki köylerden değil; Orta, Doğu, Güneydoğu ve Karadeniz bölgesi illerinden hızlı bir nüfus akışı olmuş ve Kırıkkale büyümüş ve gelişmiştir. 1955’lerde konut alanları Samsun Karayolu üzerine, kuzeye doğru taşmış ve doğuya da genişlemiştir. Karşıyaka ve Kızılırmak mahalleleri de bu dönemde oluşmuştur.

1960’lı yıllarda Kırıkköyü ve Yuva köyünü mahalleleri içine katan Kırıkkale, 1970’li yıllardan itibaren hızlı nüfus artışıyla birlikte mahallelerini de artırmıştır. 1925’lerde 12 hanelik bir köyden 2001’de 25 mahalleli ve 205.208 nüfuslu bir yerleşim alanı ortaya çıkmıştır.

Kırıkkale 21 Haziran 1989 tarih ve 3578 sayılı yasa gereğince İl olmuştur. İlk Valisi Fikret Güven 17 Ağustos 1989 tarihinde yapılan törenle İl Valiliği görevine başlamıştır.

Coğrafya

Kırıkkale; 4.365 km²’lik yüzölçümü ile Orta Anadolu, Orta ve Doğu Karadeniz ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin kavşak noktası konumunda olması itibariyle önemli bir coğrafi konumda bulunmaktadır. Zengin tarihsel ve kültürel bir geçmişi olan yöre bir turizm kenti olma potansiyeli taşımaktadır.

Ankara, Kırşehir, Çorum, Çankırı ve Yozgat illerine komşu olup, ülkenin en önemli Karayolu ve Demiryolu güzergahında bulunmaktadır.

Denizden ortalama yüksekliği 700 m.dir. En yüksek noktası 1744 metredir. En önemli ovası Kırıkkale ovasıdır. Kızılırmak nehri şehrin en önemli akarsuyudur. İl’de hakim bitki topluluğu steptir. Kırıkkale’de sert kara iklimi hüküm sürer ve yarı kurak şeklindedir.

Topraklarının bir kısmı bozuk meşe ormanları ile kaplıdır. Bu ormanlardan elde edilen odun yakacak olarak kullanılır. İl topraklarında kurşun, demir, manganez ve kömür yatakları vardır. İl toprakları platolar ve düzlüklerden meydana gelmiştir.

İl merkezinin doğusunda Koçubaba Dağları, güneydoğusunda Dinek Dağı (Yediler Tepesi 1744 m), güneyinde Kızılada Dağları vardır. İl topraklarından güney-kuzey doğrultusunda geçen Kızılırmak ile Kırıkkale kenti yakınlarında ona karışan Kılıçözü Deresi başlıca akarsularındandır. Kızılırmak’ın geçtiği bölgede Çoruhözü Vâdisi vardır. Ankara sınırında Kızılırmak üzerinde Kesikköprü Barajı yer alır.

İlin Adı

 İlin isminin nerden geldiğine dair kesin bilgi yoktur. Ancak bu konuda değişik görüşler ileri sürülmüştür. Şehre en yakın köy olan Kırık Köyü ile şimdi kent merkezinde kalan Kaletepe’nin birleştirilmesinden geldiği söylendiği gibi Osmanlı Arşivi belgelerinde Ankara yakınlarında Türkmen aşiretlerinin yerleştiği “ Kırıkkal’a ” diye bir yerden bahsedildiği ve bu ismin Kırıkkale’ye dönüştüğü de söylenir.

Tarihi

Şehir olarak Kırıkkale’nin kuruluşu ve gelişimi oldukça yenidir. Onun için Kırıkkale “Cumhuriyet Şehri” olarak bilinir. Ancak, İl sınırları içerisinde bulunan tarihi yapılar, höyükler, yüzey araştırmalarında ortaya çıkan bulgular Kırıkkale’nin M.Ö. 3000- 4000’li yıllara giden bir tarihi olduğunu ortaya koymaktadır.

Bu tarihi bulgulardan Kırıkkale’de Hititlerin, Friglerin, Lidyalıların, Sümerlerin, Galatların ve Romalıların Türklerden önce bu bölgede yaşadığı ortaya çıkmaktadır. Hamzalı, Kalekışla ve Ceritkale’de bulunan kaya sığınakları ile yüksek tepeler üzerinde bulunan sivri höyükler bölgenin ulaşımda önemli bir noktada bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca Kızılırmak üzerindeki tarihi Çeşnigir Köprüsü ve yakınındaki Büklükale ve Kral Yolu Kırıkkale’nin ulaşımdaki öneminin kanıtı gibi durmaktadır.

1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra, İlimiz dâhilindeki Böhrek (Böbrek) Dağı civarı, Anadolu’nun Türk ve İslam diyarı yapılması için mücadele veren bölgelerin başında gelir. Ayrıca Anadolu’daki ilk Türk-İslam yerleşim merkezlerinden birisi de 1120 yılında kurulan Balışeyh’tir.

Daha sonraki yüzyıllarda bu bölgede, Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden muhtelif Oğuz Türkmen aşiretlerinin iskân edildikleri görülmektedir. Bu arada “Oğuzhan” oymağının, Ankara yakınlarında (o zamanki söylenişiyle) “Kırıkkala” Bölgesi’nde iskân edildiğine dair Osmanlı arşiv belgeleri mevcuttur. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde Kırıkkale Bölgesi, Ankara Vilayetinin sancağı olan Kırşehir’e bağlı Keskin Kasabasının, Kızılırmak Havzası içinde; Yahşihan, Kırıkköyü ve Yuva Köyü gibi yerleşim alanları ile dikkati çekmektedir. Malazgirt Zaferinden sonra yoğun biçimde Türklere ve Müslümanlara açılan Anadolu toprakları gibi ilimizin topraklarına da bu değişimden payına düşeni almıştır. İlimizde bulunan Balışeyh, Hasandede, Konur, Haydardede, Koçu-baba, Halildede v.b. gibi şahıs isimlerinin yer ismi olarak verilmesi Hoca Ahmet Yesevi ile simgeleşen hareketin il topraklarına yansıması olarak görülmelidir. Bunun yanında Karakeçili, Cerit, Oba, Avşar, Barak gibi aşiret ve oymak isimlerinin yaygın bir şekilde kullanılıyor olması İlin geçmişiyle olan bağlantısını korumaya özen gösterdiğinin delilidir.

 Evliya Çelebi de İpek Yolu üzerinde bulunan Kırıkkale çevresindeki Keskin, Yahşihan ve Sulakyurt gibi yerleşim merkezlerinden övgüyle bahsetmektedir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulmaya başlayan Silah Sanayi ve Petrol Ürünleri Rafinerisi ile gelişen Kırıkkale, tarih, kültür ve sanayisi ile önemli bir yerleşim merkezidir.

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna Ait Fabrikalar

• MKE Ağır Silah ve Çelik Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
• MKE Barut Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
• MKE Mühimmat Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
• MKE Pirinç Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
• MKE Silah Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)

·      MKE Destek Tesisleri İşletmesi Müdürlüğü (Kırıkkale)

Silah Sanayi Müzesi : MKE Silah Fabrikası Müdürlüğü bünyesinde hizmet veren bir müzedir. 15 Temmuz 1990 tarihinde faaliyetine başlayan müze, daha geniş bir mekânda yeniden düzenlenerek 2 Kasım 1993 yılında yeniden ziyarete açılmıştır. Müzedeki eserlerin büyük bölümü 2. Dünya Savaşı yıllarında Karadeniz Bölgesi halkından devlet tarafından toplanmıştır. Müzede halen 299 adet eser sergilenmekte olup, eserler 14’üncü yüzyıldan günümüze kadar kronolojik sırayla teşhir edilmektedir.

 Kırıkkale Rafinerisi : Başta Ankara olmak üzere Orta Anadolu Bölgesinin birçok ilinin petrol ürünleri talebini karşılamak amacıyla kurulan Kırıkkale Rafinerisi 25 Ekim 1986 tarihinde işletmeye alınmıştır. Stratejik amaçlarla Kırıkkale yakınlarındaki Hacılar’da inşaatına 1976 yılında başlanılan rafinerinin hampetrol işleme kapasitesi 5.0 milyon ton/yıldır. Rafinerinin hampetrol ikmali BOTAŞ’ın Ceyhan Terminalinden 447 km. uzunluk ve 5.0 milyon ton/yıl kapasitesi olan Ceyhan-Kırıkkale boru hattı ile yapılmaktadır.

Her şeye rağmen yaşamaktan memnun olduğum şehrimin il oluşunun 30. Yılını kutluyorum.