EĞİTİM VE ÜTOPYA

            Eğitim için okul şart mı? Aslında eski bir geleneği var medrese,vs. gibi ama .Okul modern bir geçmişe sahip,körpe dimağları aile ortamından alıp dört duvar arasında tektipleştirme ve düzene uygun kafalar yetiştirme projesidir.

          Okul şart mıdır, okula mecbur muyuz ? Amerikalı bir eğitim filozofu şöyle diyor “Bütün bebekler dahi olarak doğarlar ama yetişkinler ve eğitim sistemi tarafından vasat zekalı hale dönüştürülürler”.Tektip kıyafet insanı aynı düşünmeye zorlar mı, psikolojik etkisi var mı araştırmaya değer bir konu.Geçmişin dahileri ve filozofları, düşünce adamları,bilim adamları,bugünkü anlamda okula gitmemişlerdi.

Okulsuz eğitim ve kurumsal okullarla karşılaştırmalı olarak:

Okullarda belirli konularda dersler varken, okulsuz eğitimde yoktur.

 Okullarda öğretmenler ve okul yönetimi tarafından belirlenen hedefler varken, okulsuz eğitimde çocuk kendi hedefini kendisi belirler.

 Okullarda bilgi öğretmenden öğrenciye doğru verilirken, okulsuz eğitimde öğrenci kendisi öğrenmektedir.

 Okullarda öğretim bir takım kitaplar ve materyallerle yapılırken, okulsuz eğitimde her türlü yolla öğrenmek mümkündür: araştırmaları sonucu buldukları kitaplar, internetteki bilgiler, kardeşler veya anne-baba, açık hava gezileri, müzeler, öğrenmek istedikleri konuda uzman olan kişiler ve diğer tüm kaynaklar.

 Okul yapılandırılmıştır ama okulsuz eğitim caz müziği gibidir. Doğaçlama olarak gelişir ve öğrenci değiştikçe, o da değişir.

 Okulda öğrenciler yönergeleri izlemeyi öğrenirler, okulsuz eğitim öğrencileri ise kendileri için düşünmeyi ve kendi kararlarını vermeyi öğrenirler.

 Okullarda öğrenciler, yöneticilerin belirlediği tempoda öğrenmek zorundadırlar; okulsuz eğitimde ise öğrenci kendi hızında öğrenebilir.

 Okulda öğrenme belirli zamanlarda ve sınıfta gerçekleşirken okulsuz eğitimde öğrenme her an gerçekleşir ve öğrenme fiili ile günlük yaşam arasında bir bölünmüşlük yoktur.

Burada hemen bir konuyu vurgulamak istiyorum: Okulsuz eğitimde, hayatın kendisi okuldur. “Okula gitmek” diye bir kavram yoktur… Her an bir şeyler öğrenilir.

          Okulsuz eğitimde öğrenciler, sizin benim gibi, yetişkinlerin öğrendikleri şekilde öğrenirler: İlgileri olan şeye yönelirler, kendi kendilerine nasıl öğrenebileceklerini bulurlar, kendileri değiştikçe bulacakları metot da değişir, bulabildikleri tüm kaynakları ve öğrenme materyallerini kullanırlar, merak hissi ile harekete geçerler ve merak ettikleri hususa ilişkin uygulamalar yaparlar. Yani bir kişinin onlara bu hususun önemli olduğunu söylemesi gerekmez.

             Haydi okulun ne işe yaradığını düşünelim: Çocukları gelecekteki mesleklerine (ve hayata) hazırlar, ki bu gelecek bir 10 yıl veya daha da fazla uzaktadır. Şimdi bir on yıl ve hatta daha da uzun bir süre sonraki geleceği düşünelim: Kaçımız 13 sene sonra hayatın bugünkü gibi olacağını düşündü? Dünya üzerindeki ekonomik durgunluğu, değişen iş piyasasını ya da akıllı telefonlar, iPad, elektronik kitap okuyucuları gibi teknolojik aygıtların bu kadar yaygın kullanılacağını öngörebilir miydik? Işıksız fabrikaların,şoförsüz arabaların,öğretmensiz öğrenmenin ve yapay zekalı robotların hayatımıza girmesiyle hem dünyadaki durumumuz hemde eğitim başka mecralara evrilecektir. Önce bunu sinema senarist ve yönetmenleri aracılığıyla Matrix serisi,Hur,Intersellar vb. filmlerdeki gibi gelecek bugüne hiç benzemeyecek ve  bu sadece bir başlangıç.

Çocuklarımızın geleceğinin nasıl olacağını tahmin bile edemiyorken, onların geleceğe hazırlanmak için neler öğrenmeleri gerektiğini bugünden nasıl bilebiliriz? Aslında biz onları yarının mesleklerine değil, bugünün mesleklerine hazırlıyoruz. Okul çocuklara, gelecekte hiç de ihtiyaç duymayacakları bir takım bilgiler ve beceriler öğretir.

Okulsuz eğitim ise farklı bir yaklaşım getiriyor: Çocuklar kendi kendilerine öğrenmeyi, kendilerine öğretmeyi öğrenebilirler. Eğer kendine kendine öğrenmeyi ve kendine öğretmeyi bilebiliyorsan, işte o zaman geleceğe hazırlıklısın demektir. Eğer gelecekte bildiğimiz şeyler geçersizleşirse, kendine kendine öğrenmeyi öğrenmiş olan kişi, gelecekte kullanımda olan her ne ise onu öğrenmeye hazır olacaktır. Sadece bir öğretmenden öğrenmeye alışmış kişi ise kendisine öğretmesi için bir öğretmen arayacaktır.

           Okulsuz Eğitim Nasıl Verilir?

            İşte bu da işin zor kısmı, çünkü bunu yapmak için tek ve doğru bir yol yok. Ve okulsuz eğitime başlamak isteyen ebeveynler her zaman ama her zaman, bunu nasıl yapacaklarını bilmek istiyorlar. Aslında  dürüstçe söylemek gerekirse hala cevabı bulmaya çalışıyorlar.

Neden bu sorunun cevabı yok? Çünkü her çocuk farklıdır. Herkesin değişik ihtiyaçları, ilgi alanları, yetenekleri, hedefleri ve ortamı vardır. Eğer insanlar size hayatınızı yaşamanız, mesleğinizi yapmanız için sadece tek bir yolunuz olduğunu söyleselerdi? Bundan kesinlikle nefret ederdiniz, çünkü bu özgürlüğünüzü ve aynı zamanda işin bütün neşesini de elinizden alır.

Okulsuz eğitimin nasıl olacağını anlatmak, bu konudaki tüm özgürlüğünüzü ve bu işten alacağınız zevki yok etmek olur. Bu konudaki sorular, konunun bizatihi kendisidir ve bulduğunuz cevaplar da işin eğlenceli kısmıdır.

                Bu korona sürecinde de test edildi ki uzaktan eğitim artık tüm ülkelerin gündeminde.İnsanlık ortak sorunlara ortak çözümler üreterek bir dünya cumhuriyetine doğru evrileceğini kendi türünü korumak için hayatta kalmak ve uyum sağlamak gibi temel güdü ve becerilerin önemi bu salgın döneminde ön plana çıktı.

               Okulsuz eğitim birçokları için Ütopya olabilir ama bir distopya değil !

                Büyük yangınlar küçük kıvılcımlardan çıkarmış.

NOTLEğitim konusunda devam edeceğim yazmaya,önce ütopya,sonra çelişkileri,daha sonra açmazları konusunda )