Olay, 1903 senesinde Aydın’ın Nazilli kazasına yakın Kuyucak köyünde işlenen bir cinayetle başlar. Eşkıyalar bu köyü basarlar ve bir karıkocayı öldürürler. Kaza Kaymakamı, savcı ve jandarma olay yerine geldiklerinde bir çocukla karşılaşırlar.  Çocuğun adı Yusuf ve öldürülen ailenin tek çocuğu…

Kaymakam Selahattin Bey, yalnız kalan bu çocuğu kendi himayesine alır. Fakat bu duruma Kaymakamın eşi Şahinde Hanım pek sevinmez. Bu durumdan memnun olmaz; evde sürekli huzursuzluk çıkartır.

Kaymakam Selahattin Bey’in Edremit’e tayini çıkar. Yusuf’u da yanında götürür. Yusuf okula başlar; fakat okula gitmek istemez. Mahallede bakkal Şerif Efendi’nin oğlu Ali ile tanışır ve onunla arkadaşlık etmeye başlar. Bunun yanı sıra Kaymakamın kızı Muazzez’e de bakıcılık yapar.

Aradan yıllar geçer. Okula gitmeyen Yusuf, Kaymakam Selahattin Bey’in aldığı küçük bir zeytin bahçesinde kâhyalık yapar. Bir gün, şehrin zenginlerinden Hilmi Bey’in daha önce yanında çalışan bir kadın, Hilmi Bey’in yaptıklarına dayanamayarak Yusuf’tan iş ister. Kızıyla beraber Yusuf’un mahiyetinde çalışmaya başlar. Bir gün işe yalnız gelir. Kızının evde hasta olduğunu söyler. Yusuf da akşam bir şeyler alarak annesiyle birlikte kızı ziyarete gider. Onlar evde iken Hacı Etem eve gelir. Burada Yusuf ile tartışırlar. Yusuf’u bıçakla yaralar.

Diğer taraftan Kaymakam Selahattin Bey, Hilmi Bey tarafından kumar masasında borçlandırılır. Yüklü miktarda borca karşılık senet yapılır. Kaymakamın normal şartlarda bu borcu ödemesi mümkün değildir. Bu durumu bilen Hilmi Bey, borca karşılık Kaymakam’ın kızı Muazzez’i oğlu Şakir’e ister. Şakir’in ahlaksız, serseri ve ayyaş durumunu bilen Yusuf şiddetle bu duruma karşı çıkar. Arkadaşı Ali’den borç alarak Muazzez’i kendisi ile evlenmeye razı edeceğini söyler. Aldığı borçla Kaymakam’ın borcunu kapatır. Ali bir düğünde sarhoş Şakir’in silahından çıkan kurşunlarla öldürülür. Yalancı şahitlerle ve nüfuz kullanılarak olay örtbas edilir. Şakir bir hafta içinde serbest bırakılır.

Bu sırada Muazzez ile Yusuf arasında duygusal bir yakınlık başlar. Bir gün annesi Şahinde Hanım ile Hilmi Beylerin bağ evine giden Muazzez’i Yusuf kaçırır. Gittikleri köyde nikâh kıyarlar. Durumdan haberi olan Kaymakam Selahattin Bey, köye giderek Yusuf ile kızı Muazzez’i evlerine getirir. Yusuf’a Kaymakamlıkta bir iş ayarlar.  Yusuf artık memur olmuştur. Birkaç ay sonra Kaymakam Selahattin Bey kalp krizi geçirerek vefat eder. Yusuf’un dünyası başına yıkılır.

Yeni gelen Kaymakam, Yusuf’u şehirden uzak tutmak için vergi toplamak üzere köylere gönderir. Görev gereği Yusuf gittiği köyden bir haftadan önce gelememektedir. Bu durumu değerlendiren Şahinde Hanım, kızı Muazzez’i de yanına alarak ev gezmelerine gitmektedir. Hatta işi daha ileriye götürerek düşmanları sayılan Hilmi Beylere dahi gitmektedir. Onlar da Şahindelerin evlerine gelmektedirler. Bir gün bu gelişlerinde yeni gelen Kaymakam da olur. Kaymakam, Muazzez’e uygunsuz davranışlarda bulunur.

Bütün bu durumlardan çok sonraları haberi olan Yusuf bir gece eve baskın yapar gibi gelir. Uygunsuz bir vaziyette eşi Muazzez’i ve Şahinde’yi görünce ne yapacağını bilemez. Eline geçirdiği silahla rastgele ateş etmeye başlar. Bu arada yanan gaz lambası yere düşerek söner. Yusuf bu hengâmede Muazzez’i alarak kaçar. Atla yolda giderken Muazzez, vurulduğunun farkına varır ve bunu Yusuf’a söyler. Bir süre daha gittikten sonra Yusuf durur, Muazzez’in yarasını sarar. Soğuk bir kış günü olduğu için sakin bir yer bulup sabahlarlar. Sabah olduğunda Muazzez’in öldüğünü görür. Yusuf yıkılır. Acı içerisinde Muazzez’i olduğu yere gömer. Yusuf, matemini içine gömerek yeni bir hayata doğru oradan uzaklaşır.

Eser; içinde bulunduğu devrin sosyal özelliklerini anlatması açısından önem taşır.  Osmanlı’nın son dönemlerinin yaşandığı yıllarda meydana gelen bir olayın işlendiği eserde toplumsal farklılıklar ve bu farklıların hayata yansımaları akıcı ve sade bir üslupla ele alınır.