“Ey iman edenler! Eğer fasık bir kimse, size bir haber getirirse doğru olup olmadığını araştırın. Yoksa bir topluma cahilce kötülük edersiniz de sonra yaptığınız şeye pişman olursunuz.” (Hucurat Süresi- Ayet 6)

Bu ayeti Kerime bize toplum içinde davranışlarımızda ve tarafımıza gelen bilgiler üzerine bir yol haritası çizer. Biz dini Mübin’i İslami hep ibadet zannederiz. Gerçi orada da sınıfta kalırız. Zira kişinin kıldığı namazı, biz kılmadan eleştirir, adam ne iyilik yaparsa yapsın elimizde bir kara sağa sola çalar dururuz. Halbuki dinin itikat köklerinin altı esasından sade biri İbadettir. Geri kalan beşten bir haber yaşarız. Hatta kafamıza göre hükümler verir, kul hakkı denen bir şeyden bihaber sağı solu kötüler gideriz. Kimse kendi aynasına bakmaz, maddeye, paraya esir olmuş, makama Karun olmuş, mevkiye köle olmuş bir hayatın içinde yaşar utanmadan mal bulmuş mağribi gibi ahlaksızlığını unutur. Sağı solu kötülemeye çalışır. Bugün Müslümanım diyen insanların en büyük kaybı muamelat kurallarından bir haber olması ve hatta Allah korusun müflis olması durumuna giden bir hayat içindedir. Sahabenin neden gökteki yıldız gibi olduğu, islam sonrası dönemi yaşamalarındandır. Bozuk plak gibi geçmişe takılı kalmamışlardır.

İşte bundan dolayı Sıddıkı bulmamızın mümkün olmadığı toplumlar olduğumuzdan dolayı her habere Hucurat Süresi 6 nolu ayette belirtilen hususlarda bakmamız lazım. Ayette geçen Fasık, haber, araşatırma ve kötülük yapma kavramlarının iyi irdelenmesi lazım. Güvenilmez kimselerin getirdikleri haberleri, doğruluğunu araştırmadan kabul etmenin uygun olmadığı yönündeki hüküm her zaman ve her  mekânda geçerlidir. Sosyal ve hukukî hayatın düzenli yürümesi, haksızlık ve huzursuzlukların önüne geçilmesi bakımından çok önemli olan bu talimatın vahyedilmesi ibretli bir olay üzerine olmuştur. Velîd b. Ukbe, Benî Mustalik kabilesinin zekât vergisini toplamak üzere gönderilir. Velîd yolda iken birisi, bu kabileden silâhlı bir grubun yola çıktığı haberini getirir. Velîd, onların savaşmak için çıktıklarını düşünerek geri dönüp Peygamberimize durumu anlatır. O da haberin doğru olup olmadığını araştırmak ve gereğini yapmak üzere Hâlid b. Velîd’i gönderir. Hâlid kabileye yakın bir yerde konaklayarak durumu araştırır; söz konusu grubun ezan okuyup namaz kıldıklarını, İslâm’a bağlılıklarının devam ettiğini tesbit eder ve Medine’ye döner. Sonunda onların, zekât tahsildarı geciktiği için durumu öğrenmek veya zekâtı kendi elleriyle Hz. Peygamber’e teslim etmek üzere yola çıktıkları anlaşılır (Müsned, IV, 279; Kurtubî, XVI, 296 vd.).

O yüzden kişiler bazında da, idareciler bazında da, şehrin en üst düzey yöneticileri bazında da, toplum bazında da bu ayetin hayata tatbik edilmesine dikkat etmek lazımdır.

Ayette geçen fâsık kelimesi, Velîd’in değil, ona yalan haberi taşıyan meçhul kişinin niteliğidir. Ayetten çıkan genel hüküm; gelen haberin, denen haberin iyice araştırılması gerekliliği zira günümüzde siyaset denen illet içinde herkes rakibine herşey söylediği ortamda, hele kibir, gurur zirve yapan, isanların konuştuğu sözler noktasında daha titiz, daha araştırıcı olunmalıdır.

Allahtan korkmayan, kuldan utanmayan, günahtan çekinmeyen, niyet okuyucular, kalb okuyucuların verdikleri haberlere ve bilgilere güvenilmemesi, bunlara göre hüküm verilmemesi ve harekete geçilmemesi elzemdir. Eğer bunu yaparsanız “…sonra yaptığınız şeye pişman olursunuz.”