Kaht-ı Rical, Devlet adamı yoksunluğu, devlet adamı kıtlığı ya da bir ülkede, büyük devlet ve siyaset adamları ile âlimlerin bulunmaması, yetişmemesi şeklinde tanımlanabilir.

Osmanlı Devleti’nde özellikle Tanzimat’tan sonra “Kaht-ı Rical” tabiri sıkça kullanılmış, devletin en önemli yıkılış sebebi olarak ta “Devlet adamlarının yetişmemesi ve âlimlerin çok azalması” gösterilmiştir.

Osmanlı Devleti’niidari yeteneği güçlü, ehliyet ve liyakat sahibi kişilerin olmaması yıkarken Yeni Türk Devleti’ni kuran yani istiklalimizi ve istikbalimizi koruyan Mustafa Kemal Atatürk, Ali Fuat Cebesoy, Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir, İsmet İnönü, Rauf Orbay gibi isimlerde bize gerçek devlet adamlarının varlığında, liyakatli insanlara görev verildiğinde bu milletin neler yapabileceğini göstermiştir.

Sinop’lu Filozof Diyojen’in “adam arıyorum adam” diye gündüz gözüyle elinde fener dolaşırken, onun aslında  “İşinin ehli ve çalışkan, doğru ve dürüst,  saygılı ve hoşgörülü,  güvenilir ve sadık adam” aradığını biliyoruz.

İslam dünyasının en büyük sosyoloğu olan İbn Haldun şöyle der: “Devlet ancak, devleti idare edecek insanlar sayesinde şevketli ve kudretli olur”. Demek ki, milletleri yükselten de, alçaltan da devlet adamlarının liyakatleridir.

Devletin ve milletin  zor zamanlarında liyakatli adamlar aransa da bulunamazken bugün kaht-ı rical “işi ehline vermemenin” bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kaht-ı ricalin en çok görüldüğü alan, devlet bürokrasisidir. Üniversiteler, Belediyeler, Kamu Daireleri, Sivil Toplum Kuruluşları gibi yapılar bu ayrımcılığın başını çekiyorlar.

Bugün bir üniversitede baba, oğul, gelin, damat çalışabiliyor.Kendi fikrinden, tarikatından olduğu için kadroları işgal eden kafaları çalışmayan adamlar üniversitelere dolduruluyor. İlim üretmesi gerekenler iktidar yardakçılığından başka bir iş yapmıyorlar. Duraklama dönemindeki beşik ulemalığından bir farkı varmı?

Belediyeler, başkanın özel mülkü gibi kullanılıyor, belediyecilik yapacağına yandaş kuruluşlara, iş adamlarına şehri peşkeş çeken kurumlar haline gelmiş.

Bakanlıklar başarısız politikacıların arpalığı olabilir mi? Oluyor. Bakıyorsunuz bakan yardımcılarına eski vekil, eski belediye başkanı, yönetim kurul üyelikleri hepten arpalık beş maaş alan devlet görevlileri utanmadan kendilerinin yanında eşlerine de maaş bağladıklarını görüyoruz.Tabiki aldıkları fazla maaşları bağışladıklarını söyleyerek milletle dalga da geçebiliyorlar.

Sözde üyelerinin reyleri ile seçilen sivil toplum kuruluşları dediğimiz sendikalar, odalar tamamen ağaların eline geçmiş koltukta oturan üstelikte şehre üyelerine kuruş katkısı olmayan başkanlar ölünceye kadar koltuklarından kalkmıyorlar.

Bugün ülkemizde her alanda sorun var. Ekonomi bozuk, eğitim bitmiş, adalet hiç yok, Üretim sona ermiş. Bu sorunların çözümü için bir çok reçete ortaya koyabilirsiniz ama öncelikli yapmanız gereken liyakatli kadroları iş başına getirmektir. Liyakat sahibinin dini, dili, fikri, zikri, mezhebi, dünya görüşü, cinsiyetinin bir önemi yoktur. 

Vatansever olmak, liyakate inanmayı gerektirir. Bunun istisnası olamaz. Dinimiz de, aklımız da, ilimde bunu emreder.  Bir deldiniz mi, artık düzen sağlayamazsınız.Tarihimizde bunun acı örnekleri varken bir an önce bu şuursuzca gidişe dur demeliyiz.