21 Ekim Küresel İyot Eksikliği Bozukluklarını Önleme Günü
İyot Nedir ve Kaynakları Nelerdir?
İyot, insan vücudunda çok az miktarda bulunan normal büyüme ve gelişme için gerekli bir mineraldir. Vücuda besinler, su ve deniz ürünleri tüketimi ile alınır. İyot yetersizliği hastalıkları özellikle toprağında iyot yetersizliği olan bölgelerde görülmektedir. Havada bulunan iyot toprağa çöker ve bu toprakta yetişen bitkiler iyodu alır. Bu bitkilerle beslenen insanlar ve hayvanlarda iyottan yararlanır. Özellikle bol yağış alan, ağaç bulunmayan yörelerde toprak yüzeyindeki iyot, yağmur suları ve rüzgarla erozyona uğrar. Bu bölgelerde iyot yetersizliği hastalıkları daha sık görülür.
İyot Niçin Önemlidir?
Vücudun iyoda ihtiyacı çok az miktardadır. Fakat bu miktar yaşam için çok önemlidir. İyot tiroid bezinde tiroid hormonlarının yapımı için gereklidir. Tiroid bezi boynun ön kısmında bulunur. Tiroid bezinde sentezlenen hormonlar, kana geçerek vücutta çeşitli işlevleri kontrol ederler.
Tiroid Hormonlarının Görevleri:
• Normal büyüme ve gelişmeyi sağlamak
• Beyinin normal çalışmasını sağlamak
• Sinir sistemi çalışmasını ve vücut ısısını düzenlemek
• Vücut enerjisini kontrol etmektir.
İyot Yetersizliğinde Ortaya Çıkan Sağlık Sorunları Nelerdir?
İyot yetersizliği bebek ve çocuklarda büyüme, gelişme ve zeka geriliğine, kas hastalıklarına, konuşma bozukluğuna, öğrenme yeteneği ve okul başarısında azalmaya sebep olmaktadır. Ayrıca gebelerde düşük, erken doğum ve ölü doğum riski artmaktadır. İyot yetersizliğinin oluşturduğu önemli sağlık problemlerinden bir diğeri de guatr hastalığıdır.
Ancak iyotun yetersiz alınması (iyot gereksinmesinin karşılanamaması); gözle görülmeyen ve ciddi yıkımlara yol açabilen pek çok önemli sağlık problemini de beraberinde getirmektedir.
İyot yetersizliğinin olduğu bölgelerde alınacak başlıca önlem, kişilerin günlük iyot alımlarını artırmak ve bunun için ülkenin ve yörenin özelliklerine göre seçilecek yönteme karar vermektir. Birçok ülkede olduğu gibi bizim ülkemizde de bunun için seçilen en etkili ve kalıcı yöntem iyotlu tuz kullanılmasıdır. Çünkü tuz her yaş grubunun kolayca ulaşabildiği ve yaygın kullanılan bir besin maddesidir, ayrıca uygun miktarlarda tüketildiğinde iyotlu tuz günlük iyot ihtiyacını karşılayabilmektedir.
