26 Şubat 1992’de Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında, Ermenistan’a bağlı güçler tarafından gerçekleştirilen Hocalı Katliamı’nın üzerinden 32 yıl geçti. İnsanlık tarihine kara bir leke olarak geçen bu soykırımda, 106’sı kadın, 83’ü çocuk olmak üzere toplam 613 Azerbaycanlı sivil hunharca katledildi.
Hocalı’da yaşananlar, İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Memorial İnsan Hakları Savunma Merkezi tarafından Dağlık Karabağ’daki en büyük sivil katliamlarından biri olarak nitelendirildi. Ermenistan güçleri ve 366. Motorize Piyade Alayı'nın desteğiyle gerçekleştirilen saldırılarda, yüzlerce insan hayatını kaybederken, 1275 kişi rehin alındı, 150 kişi ise kayboldu. Katledilen sivillerin birçoğunun yakıldığı, gözlerinin oyulduğu ve başlarının kesildiği ortaya çıktı.
Daha sonra yapılan açıklamalarda, Ermenistan’ın eski Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ve Ermeni komutan Monte Melkonyan, Hocalı Katliamı’nı "bir intikam ve gözdağı operasyonu" olarak tanımladı. Sarkisyan, İngiliz araştırmacı Thomas De Waal’a verdiği röportajda, "Hocalı’dan önce Azerbaycanlılar, Ermenilerin sivillere karşı el kaldırmayacağını düşünüyordu. Biz bu algıyı kırdık" sözleriyle bu insanlık suçunun bilinçli bir şekilde işlendiğini itiraf etti.
Hocalı: Unutulmayan Soykırım
Hocalı Katliamı, yalnızca Azerbaycan’ın değil, tüm Türk dünyasının hafızasına kazınmış en büyük trajedilerden biri olarak anılmaya devam ediyor. Her yıl 26 Şubat’ta, Azerbaycan ve Türkiye başta olmak üzere pek çok ülkede bu katliamı anma etkinlikleri düzenleniyor. Hocalı şehitleri için dualar edilirken, uluslararası kamuoyunda bu katliamın bir soykırım olarak tanınması için çeşitli girişimler yürütülüyor.
Azerbaycan devleti, Hocalı Katliamı’nın unutulmaması ve uluslararası arenada hak ettiği şekilde tanınması için mücadele etmeyi sürdürüyor. Bugüne kadar Türkiye, Pakistan, Çekya, Kolombiya, Meksika, Sudan, Bosna-Hersek ve Peru gibi ülkeler Hocalı Katliamı’nı resmen soykırım olarak tanıdı.
Bugün, 32. yılında Hocalı şehitleri bir kez daha saygı ve rahmetle anılırken, adaletin sağlanması için uluslararası topluma çağrılar devam ediyor. Hocalı, yalnızca bir kasabanın değil, insanlık vicdanının da katledildiği bir trajedi olarak hafızalardaki yerini koruyor.
