Gelişmekte olan Türk dizi sektörü dünya genelinde kalpleri ve zihinleri fethederek, turizmi canlandırıyor’ başlıklı haberi dünya basınında çok sayıda büyük haber kuruluşunun web sitelerinde kendine yer buldu.
Dizilerin etkisiyle Türkiye’ye ilgisi artan turistler kavurucu sıcaklara rağmen Osmanlı ve Bizans döneminden kalma eserleri görmek için İstanbul’a akın ederken, geleneksel Osmanlı kostümleri giyen oyuncularla selfie çekiyor ve atlı dublörlerin gösterilerini izliyor.
Sevdiği dizilerin dünyasına dalmak için annesiyle birlikte Finlandiya’dan İstanbul’a gelen 22 yaşındaki Riia Toivanen de İstanbul’u ziyaret eden heyecanlı turistlerden yalnızca biri.
Yıllarca izlediği Türk dizilerinden tanıdığı simge yapıları ziyaret etmek için İstanbul’a gelen turistler arasında 12.800 kilometre ötedeki Arjantin’in Villa Carlos Paz şehrinden 66 yaşındaki emekli öğretmen Raquel Greco da yer alıyor.
Geçtiğimiz nisan ayında İstanbul’a yaptığı ziyaretle ilgili olarak Greco, “Bana rüya görüyormuşum gibi geldi, dizilerde her gün gördüklerimi yaşadığıma inanamadım,” dedi.
Türk dizilerinin dünya çapındaki popülaritesi, Türkiye’yi önde gelen bir televizyon ihracatçısı konumuna getirerek, ülkenin uluslararası imajını büyük ölçüde güçlendirdi. Bu başarı ayrıca, dünya genelinde milyonlarca izleyici ve turisti, dizilerin çoğunun arka planını oluşturan tarihi ve kültürel mekanlarına çekmeye devam ediyor.
‘Deli Yürek’ten ‘Gümüş’e
Uzmanlar, televizyon dizilerinin başarısının, yeni pazarlara açılmaya devam eden milyar dolarlık bir endüstriyi beslediğini ifade ediyor. Bu dizilerin popülerliği aynı zamanda Türkiye’nin küresel ölçekteki yumuşak gücünü de büyük ölçüde arttırıyor.
Araştırma şirketi Parrot Analytics’e göre, 2020-2023 yılları arasında Türk dizilerine yönelik küresel talep yüzde 184 artarak Türkiye’yi dünyanın en büyük dizi ihracatçılarından biri haline getirdi.
Türk dizilerini dünya pazarlarına ihraç eden Global Agency’nin CEO’su İzzet Pinto, “Dünya çapında her gece 400 milyondan fazla izleyiciye ulaşıyoruz,” dedi. “Türk dizileriyle yarattığımız yumuşak güç, siyasette yapılabileceklerle kıyaslanamaz bile.”
‘Deli Yürek’ 2001 yılında Kazakistan’a ihraç edilen ilk Türk dizisi olsa da, Türk dizilerini dünya çapında üne kavuşturan dizi 2005 yapımı ‘Gümüş.’ Geleneksel bir ailede yetişmiş bir kadının kent yaşamına uyum sağlamasını konu alan dizi, Orta Doğu’da son derece popüler oldu.
Orta Doğu halk masalları koleksiyonuna dayanan ve günümüz İstanbul’unda geçen 2006 yapımı romantik dizi ‘Binbir Gece’ de Balkanlar’daki izleyicileri etkisi altına aldı. 16’ncı yüzyıl Osmanlı Sultanı Kanuni Sultan Süleyman’ı konu alan ‘Muhteşem Yüzyıl’ ise tarihi kurguların popülerleşmesine ve yaygınlaşmasına öncülük etti.
Türk dizileri neden bu kadar popüler?
Bir zamanlar Latin Amerika dizilerinin ithalatçısı olan Türkiye, artık dizilerini bölgeye ihraç eden bir ülke konumunda.
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, tarihi kurgu ‘Diriliş Ertuğrul’ dizisinin setini ziyaret ederek, dizinin ülkesindeki popülerliğinin altını çizdi.
Türk dizileri hayran platformu ‘Dizilah’ın kurucusu Haley Uganadi, dizilerin popülerliğinin, genellikle İstanbul’daki lüks yaşam tarzları ya da Türkiye’nin zengin tarihi fonunda geçen aile, dostluk ve aşka odaklanan temalardan kaynaklandığını söylüyor.
“Nereli olursanız olun, (Türk dizileri) herkes için bir şeyler sunuyor. Türk dizilerini izlerken annemden, kendimden ve kardeşlerimden yansımalar görüyorum,” diyor Uganadi.
Platformunun ayda yaklaşık 1,5 milyon izleyicisi var ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Kanada, Yunanistan, Hindistan ve Pakistan’dan hayranları bir araya getiriyor.
Global Agency’nin CEO’su Pinto ise Türk dizilerinin aile odaklı yapısına dikkat çekerek, “Çıplaklık yok, küfür ya da kötü söz yok, fazla nefret yok. Bu da onları aileler tarafından izlenebilir hale geliyor,” dedi.
Türk dizi sektörü büyüdükçe, dizilerin temaları da genişliyor. Örneğin; iki aile üzerinden laik ve Batı yönelimli çevreler ile İslami çevreler arasındaki dinamikleri inceleyen ‘Kırmızı Goncalar’ ya da ‘Kızılcık Şerbeti’ dizileri gibi.
İstanbul’a ‘set ziyaretçileri’ akını
Toivanen ve annesi, ‘Diriliş’ ve ‘Kuruluş’ gibi Osmanlı dönemine ait tarihi dizilerin çekildiği, İstanbul’un kuzeyindeki devasa bir kompleks olan Bozdağ Film Stüdyolarını ziyaret ettiklerini belirtti.
Toivanen, 2014 yapımı ‘Kara Para Aşk’ dizisi ve 2017 yapımı film ‘Sonsuz Aşk’ gibi romantik hikayelere duyduğu aşkın kendisini İstanbul’a getirdiğini söyleyerek, “Türk kültürünü çok seviyorum. [Diziler] çok samimi ve sıcak ve çok fazla drama yaşanıyor,” dedi.
Osmanlı liderleri ve kahramanlarının hayatlarını anlatan popüler tarihi dizilerin yapımcısı ve senaristisi Mehmet Bozdağ, ‘Diriliş: Ertuğrul’un ilk bölümünün TRT’nin Urduca YouTube kanalında 157 milyondan fazla izlendiğini söyledi. Bozdağ, ‘Kuruluş: Osman’ın ise 110’dan fazla ülkede yayınlandığını ifade etti.
