Özbekistan’ın en eski ve en etkileyici bölgelerinden biri olan Harezm, köklü tarihi ve eşsiz mimarisiyle dikkat çekiyor. Zerdüştilerin kutsal kitabı "Avesta" başta olmak üzere birçok tarihi kaynakta adı geçen bölge, insan uygarlığının beşiklerinden biri olarak kabul ediliyor.
Tarih boyunca stratejik ve kültürel bir merkez olan Harezm, çağımızın ilk binyılında Harezmşahlar Devleti’ne ev sahipliği yapmış, ardından Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın istilasına uğramıştır. Bölge, İslamiyet’in kabulüyle birlikte ilim, edebiyat ve sanatta büyük bir gelişme kaydetmiş, bu dönemde bir bilim ve sanat merkezi olarak ün kazanmıştır.
İlim ve Kültürün Merkezi
Harezm, tarih boyunca yetiştirdiği büyük bilim insanlarıyla da tanınmaktadır. Ebu Reyhan el-Birûnî, Ebû Ca'fer el-Hârezmî, Ebü'l-Kāsım el-Zemahşerî ve Necmeddîn-i Kübrâ gibi önemli isimler bu topraklardan çıkmıştır. XI. yüzyılda kurulan Harezm Memun Akademisi, felsefe, matematik, gökbilimi, kimya, mantık, tıp, tarih, dilbilgisi, edebiyat, müzik ve coğrafya gibi birçok alanda araştırmaların yapıldığı önemli bir ilim merkezi olmuştur.
Tarihçi yazar Sardor Aliev, Harezm’in bilim ve kültür alanında büyük bir mirasa sahip olduğunu belirterek, “Bu bölge, yüzyıllar boyunca ilim ve sanatın merkezi olmuş, burada yetişen bilim insanları dünya tarihine yön vermiştir. Özellikle zengin halkın kendi servetleriyle medrese ve kütüphaneler inşa ettirmesi, bölgenin kültürel gelişimine büyük katkı sağlamıştır,” ifadelerini kullandı.
‘Bin Kalenin Diyarı’
"Bin kalenin diyarı" olarak anılan Harezm, içerisinde barındırdığı sayısız tarihi eserle göz kamaştırıyor. Antik kentler, saraylar, camiler, minareler ve dar sokaklar, bin yıllık tarihini koruyarak günümüze ulaşmış durumda.
Bölgenin en önemli şehirlerinden biri olan Hiva, 2700 yıllık geçmişiyle "Gökyüzü Altındaki Açık Hava Müzesi" olarak anılıyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan İçan Kale ve Dışan Kale yerleşkeleri, Hiva’nın tarihi atmosferini yaşatan en önemli noktalardan bazılarıdır.
Hiva’nın sembol yapıları arasında Kalta Minor (Kısa Minare), Cuma Camisi, 56 metre yüksekliğindeki İslam Hoca Minaresi, Taş Avlu Sarayı, Köhne Ark Kalesi, Pehlivan Mahmud Türbesi, Nurullahbay Sarayı ve Muhammed Emin Han Medresesi yer alıyor.
Tarihçi yazar Sardor Aliev, Harezm’in tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yaptığını ve bu kültürel mirasın günümüze kadar korunarak ulaştığını belirtiyor. “Harezm, hem tarihi yapıları hem de bilimsel mirası ile eşsiz bir bölgedir. Burada her taş, geçmişin izlerini taşıyor ve bizlere büyük bir kültürel zenginlik sunuyor,” dedi.
Harezm, tarihi boyunca pek çok medeniyetin izlerini taşımış ve günümüze kadar korunmuş zengin kültürel mirasıyla ziyaretçilerini büyüleyen bir bölge olmaya devam ediyor.
