Olaylar, 50 yıl önce geçen hafta, Yahudi’lerinkutsal günü olan Yom Kippur sabahında gerçekleşen saldırıları fazlasıyla anımsatıyordu. O gün, Ekim 1973'te İsrail, Arap koalisyonu tarafından saldırıya uğradı ve üç hafta süren bir savaş başladı.Hamas’ın saldırdığı7 Ekim 2023 Cumartesi günü İsrail’in 1973'üydü. Yom Kippur Savaşı'nın üzerinden 50 yıl geçtikten sonra İsrail, Hamas tarafından saldırıya uğradı. Yüzlerce Hamas mensubunun kimseye duyurmadan saldırı için aylardır hazırlık yaptığı sırada,İsrail’li siyasetçiler iç meselelerle meşgulken, Gazze'den ülkeye girişine izin verilen işçilerin sayısının artırılıp artırılmayacağı konusu tartışılırken, Hamas'ın önceki savaşlardan ders çıkardığı, yeni bir savaşa girme niyetinde olmadığı,Hamas'ın ekonomiye ağırlık verdiği yönündeki öngörü, savunma kuvvetlerinin konuşlandırılmasında ve saldırılara hazırlık konusundaki tedbirsizliğin sonucu olarak,İsrail'in Gazze'ye dair düşüncesi ve milyarlarca şekel harcayarak inşa ettiği duvarın da çöktüğü ortaya çıkmıştır.
Demir Kubbe, İsrailli Rafael Advanced DefenseSystems şirketi ve İsrail Havacılık ve Uzay Endüstrisi tarafından geliştirilmiş,taşınabilir,Gazze ve Batı Şeria'dan gelebilecek roket ya da diğer hava saldırılarına karşı gelişmiş bir hava savunma sistemidir. Düzenek, 4 kilometre ila 70 kilometre uzaklıktan ateşlenen ve yörüngesi, İsrail'in yaşam merkezinin dışına çıkartılacak olan kısa menzilli roketleri ve top mermilerini durdurmak ve imha etmek için tasarlanmıştır.
7 Nisan 2011 tarihinde sistem ilk kez Gazze'den fırlatılan bir BM-21 Grad'ı durdurdu. 10 Mart 2012'de sistemin Gazze'den fırlatılan ve yerleşim yeri olan bölgelere inen roketlerin %90'ını düşürdüğü bildirildi.2011'den 2021'e kadar ABD, Demir Kubbe savunma sistemine toplam 1,6 milyar ABD doları katkıda bulunarak, 2022'de ABD Kongresi, 1 milyar $ ek destek paketi sunulması kararını onayladı.
Demir Kubbe konuşlandırılmadan önce, Kassam tehditlerine karşı Sderot şehri açısından etkisiz olduğu için eleştirildi. İsrailli savunma yetkilileri, Demir Kubbe'de yapılan son iyileştirmelerle sistemin Kassamları tamamen durdurabildiği konusunda ısrar etti.Ancak yaklaşık 31 bin nüfuslu sınır kenti Sderot'aGazze'den Demir Kubbe'ye rağmen 20'den fazla roket ve havan mermisinin isabet ettiği açıklandı.2013'te yayımlanmış bir rapor, Demir Kubbe'nin Bulut Sütunu Operasyonu sırasındaki etkinliğine dair rakamların yanlış olduğunu belirterek, sistemin füzeleri yakalama oranının %5 hatta belki de daha düşük olduğu söylenmişti. Raporda ki eleştirilerin, sistem açıklarının Hamas tarafından çok iyi değerlendirildiği ve analiz edildiği görülmektedir.
Demir Kubbe füze savunma sistemi, neden saldırının başlangıcında ucuz ama ölümcül füze yağmuru altında ezilmişti? Hamas, İsrail istihbaratının büyüyen stokları tespit edemeden bu kadar büyük bir roket ve füze cephaneliği oluşturmayı nasıl başardı?İsrail, askeri ve istihbarat kaynaklarını Gazze'ye odaklamak yerine Hizbullah ve Batı Şeria'dan gelen tehditlere mi odaklamıştı? bu kadar çok İsrail kuvveti neden güney sınırından uzaktaydı?“Kara Şahin Düşüşü” dediğimiz olayı önleyebilecek adımların neden atılmadığı gibi sorularıncevabını uzmanlar mutlaka arayacaklar, Hamas’ın, yüzlerce kişinin katılımıyla gerçekleşen sızma operasyonunu hiç kimseye duyurmadan gerçekleştirmiş olmasını da sorgulayacaklardır. Ancak cevapların İsrail'in askeri ve istihbarat teşkilatlarının itibarını ve Başbakan BinyaminNetanyahu'nun siyasi geleceğini etkileyebileceği açık.
Hamas'ın silahlı kanadı Izzeddin Kassam, İsrail'e 'Aksa Tufanı' isimli bir operasyon başlattığını duyurdu. Bu kapsamda da Tel Aviv'in kuzeyine kadar yüzlerce roket atışı gerçekleşti ve Hamas güçleri şehre sızdı. Sderot şehrine giren Hamas güçleri, İsrail güçleriyle çatışmaya başladı. Bölgede tansiyon artarken Gazze sınırındaki Yahudi yerleşim yerlerine sızarak çok sayıda İsrailliyi rehin aldı.Hamas'ın, Gazze'de İsrail ile savaşa girme niyeti taşımadığı yönündeki öngörünün hâkim olduğu bir dönemde gerçekleşen bu saldırı, dünyada büyük yankıya sebep oldu.Dünya basını Hamas’ın İsrail'e sürpriz bir saldırı düzenlediğini ve bunun büyük bir istihbarat zaafı olduğunu da yazıyordu.
Thomas L. Friedman’ın aktardığına göre;Yediot gazetesi yazarlarından NahumBarnea, Hamas saldırısını şöyle analiz ediyordu; İsrail tarihinde askerî açıdan hatırlanabilen en kötü gün. Korkunç bir Kippur Savaşı. Bu her zamanki Hamas-İsrail çekişmesi değil. Gazze-İsrail sınırı yalnızca 37 mil uzunluğunda, ancak bu savaşın yol açacağı şok dalgaları yalnızca İsrail'i ve Gazze'deki Filistinlileri kargaşaya sürüklemekle kalmayacak, aynı zamanda Ukrayna, Suudi Arabistan ve büyük olasılıkla İran'ı da vuracak.
Neden? Uzayacak herhangi bir İsrail-Hamas savaşı, Kiev'in ihtiyaç duyduğu daha fazla ABD askeri teçhizatını Tel Aviv'e yönlendirebilir ve önerilen Suudi-İsrail normalleşme anlaşmasını şimdilik imkânsız hale getirebilir. İran'ın İsrail-Suudi anlaşmasını bozmak için Hamas saldırısını teşvik ettiği ortaya çıkarsa, bu durum İsrail ile İran ve Tahran'ın Lübnan'daki vekili Hizbullah ile Suudi Arabistan ile İran arasında gerilimi artırabilir. Bu, birçok cephede inanılmaz derecede tehlikeli bir an.Bu savaş İsrail için neden bu kadar felaket, Mısır ve Suriye'nin 50 yıl önce gerçekleşen Yom Kippur sürpriz saldırısından daha kötü? '1973'te en büyük Arap ordusu olan Mısır tarafından saldırıya uğrayan İsrail Bu kez Gazze Şeridi dışında 22 noktada, İsrail'in 15 mil kadar içindeki topluluklar da dahil olmak üzere, küçük bir askeri güç tarafından işgal edildi.
İsrail istihbaratıyorumu dikkat çekici, özetle; “Kötü muhakeme ve kibirdi.” İsrail için asıl korkunç kısım ise; Hamas yalnızca İsrail'e geçip İsrail topluluklarına ve ordu üslerine saldırmakla kalmadı, aynı zamanda aralarında bazı yaşlılar, çocuklar ve askerin de bulunduğu bazı İsraillileri kaçırıp Gazze'ye geri götürebilmesiydi. İsrail'in neredeyse aşılması imkânsız olduğu varsayılan bir bariyer inşa etmek için yaklaşık 1 milyar dolar harcadığı bir sınır. Netanyahu Gazze'deki Hamas'a ezici bir darbe indireceğine söz veriyordu, ancak Hamas canlı kalkan olarak kullanılabilecek İsrailli sivilleri önde tutuyorsa? Bu İsrail'in misilleme alanını mutlaka daraltacaktır.
Ordunun üst kademelerinin, güvenlik kabinesine başkanlık eden başbakanın, ileride Hamas işgalinin gerçekleşmesine nasıl izin verildiğine dair muhtemelen bir tür soruşturma komisyonu kurulacağını biliyor olmaları, bu savaşı yürütmeleri, caydırıcılık, misilleme, Hamas'tan rehineleri geri alma ve hatta belki Gazze'yi işgal etme arasında kararlar vermeleri gerekiyor; tüm bunları mükemmel bir şekilde yönetseler bile bir tür soruşturmanın onları beklediğini her zaman biliyor olmalarının verdiği psikolojik durumlar karşısında doğru düşünmek ve karar vermek nasıl olabilir. Kolay değil.
Demir Kubbe’nin çöküşü, bir anlamda Mark Bowden’ın yazdığı sinemalarda da gösterimi yapılan “Kara Şahin Düştü: Modern Savaş Hikayesi' kitabına atıf yapıyor.Dolayısıyla İsrail, Kara Şahin'in Düşüşünü Öngörememiştir.